De stations in Westervoort

Aanleg

Het dorp Westervoort wordt door de spoorlijn in twee delen opgesplitst. De spoorlijn van Arnhem naar Oberhausen via Emmerich loopt vlak langs het centrum van het dorp. In februari 1856 werd de spoorverbinding feestelijk geopend en kon een regelmatige dienstregeling beginnen tussen Arnhem en Emmerik. Om de spoorverbinding mogelijk te maken, was tussen 1854 en 1856 een vaste brug over de IJssel gebouwd, de eerste vaste spoorbrug in Nederland.

(Voor meer informatie over de spoorbrug zie het desbetreffende artikel)

Haltes

Westervoort heeft drie verschillende halteplaatsen gehad. Als eerste de halte Station Westervoort die geopend werd in 1856 en tot 1901 in gebruik is geweest. Toen de spoorbaan werd verhoogd, was het echter noodzakelijk om het station te verplaatsen. In 1900 werd daarom een nieuw spoorwegstation gebouwd. Het bestond uit een wachtkamer voor de reizigers en een bedieningsruimte voor de wisselwachters. Het grootste gedeelte van het gebouw was echter in gebruik als de woning voor de stationschef. Het gebouw is helaas in 1966 gesloopt. Het was toen al jaren niet meer in gebruik als station; op 4 oktober 1936 werd station Westervoort voor persoonsvervoer gesloten.

Naast het stationsgebouw beschikte de halte over een apart gebouw voor de goederentreindienst. Deze goederendienst werd pas in 1965 gestaakt.

Daarnaast beschikte Westervoort over een halte bij het fort Westervoort (aan de noordwestzijde van de brug). Deze halte werd in 1891 speciaal voor militairen geopend. Per 3 juni 1918 werd deze halte uit de dienstregeling geschrapt.

Ook de halte Oostzijde Brug werd in 1891 geopend, gelegen aan de zuidoostzijde van de spoorbrug. Deze halte werd opgeheven in 1906. Beide haltes beschikten over houten abri’s aan beide kanten van het spoor en een hellingbaan om het perron met het straatniveau te verbinden.

Sluiting

Met ingang van 1 maart 1965 werd de halte Westervoort ook gesloten voor het goederenvervoer. Het initiatief tot sluiting werd genomen door de Nederlandse Spoorwegen. Het station werd niet meer voldoende gebruikt (slechts 66 wagenladingen werden gelost in 1963) en sluiting zou voor de Nederlandse Spoorwegen een aanzienlijke besparing van kosten aan vaste installaties en bedieningskosten geven.

Ongelukken

De treinroute langs Westervoort bleef niet gespaard van ongelukken. Op zaterdagochtend 25 januari 1958 werd Westervoort opgeschrikt door een ernstig treinongeval. Door een breuk in de rail was de internationale Ruhr-Express tussen Keulen en Hoek van Holland ontspoord. Hoewel de ravage enorm was, was het aantal gewonden wonderbaarlijk klein. Slechts drie inzittenden raakten lichtgewond, waaronder de hoofdconducteur.

Het treinongeval van 31 augustus 1964 liep helaas dramatischer af. De trein uit Emmerich botste om 9.07 in de ochtend tegen de trein naar Winterswijk. De oorzaak bleef onduidelijk maar er waren vijf doden te betreuren. Eenendertig reizigers raakten gewond waarvan er tweeëntwintig in het ziekenhuis opgenomen moesten worden. Tenslotte vloog tijdens de sloopwerkzaamheden ook de dieseltrein in brand.

Veertien jaar later vond het volgende dodelijke ongeval plaats. Op 22 februari 1978 rijden twee treinen elkaar aan ter hoogte van het wisselcomplex ten westen van de Westervoortse brug omdat de machinist van één van de treinen door het rode licht was gereden. Er vielen 24 gewonden en een vrouwelijke passagier uit Doetinchem overleed.

Opening

Inmiddels is de halte in Westervoort in ere hersteld. De gemeente Westervoort, Prorail en de Stadsregio Arnhem Nijmegen hebben samen een nieuw station gerealiseerd bij het centrum van Westervoort met de daarbij horende voorzieningen. Op zondag 11 december 2012 is het nieuwe station feestelijk geopend.

Bronnen

• Collectie A. Berntzen 160-7, 158-5
• Westervoort zoals het was…, uitgave van de Historische kring Westervoort (Westervoort, 1981)
• Archief gemeente Westervoort 1936-1983, inv. nr. 584
• G.A.J. WiIllemsen, 140 jaar spoor langs Zevenaar, uitgave van de Cultuurhistorische Vereniging Zevenaar (Doesburg, 1996)
• Station en fort: bijdragen en medelingen Gelre, 1980, p 159-213